Czym są zawory w silniku?

W głębi każdego silnika spalinowego skrywają się elementy, które, choć często niedostrzegane, odgrywają kluczową rolę w procesie jego działania. Mowa o zaworach. Te małe, ale niezwykle istotne komponenty, są niejako "płucami" naszego silnika, kontrolując przepływ mieszanki paliwowej i odprowadzanie spalin. Dzięki nim jednostka napędowa może "oddychać", a my, użytkownicy, cieszyć się mocą, jaką daje nam nasz pojazd. Jak więc działają zawory, jakie pełnią funkcje i dlaczego są tak ważne w ekosystemie mechanicznym naszych pojazdów? Zapraszam do głębszego zanurzenia się w ten temat!

Czym jest zawór silnika?

Zawór silnika to element mechanizmu rozrządu, którego główna funkcja polega na kontrolowaniu przepływu medium (zazwyczaj powietrza i mieszanki paliwowej) do cylindrów silnika oraz odprowadzaniu spalin po procesie spalania. Zawory otwierają się i zamykają w precyzyjnie zaplanowanych momentach, zapewniając odpowiednią synchronizację z ruchem tłoka wewnątrz cylindra.

Ssące i wydechowe, czyli o rodzajach zaworów w silniku

Zawory w silnikach można klasyfikować według różnych kryteriów, z których najważniejsze dotyczą ich funkcji oraz konstrukcji. Jeśli chodzi o funkcję, podstawowy podział obejmuje zawory ssące i wydechowe. Zawory ssące odpowiadają za dostarczenie mieszanki powietrza i paliwa do cylindrów, podczas gdy zawory wydechowe odprowadzają spaliny po procesie spalania. W kwestii konstrukcji spotykamy się z zaworami płaskimi, stożkowymi czy też rotacyjnymi. Zawory płaskie i stożkowe działają na zasadzie ruchu liniowego – otwierają się i zamykają poprzez podnoszenie i opuszczanie, natomiast zawory rotacyjne obracają się w swojej osi, regulując w ten sposób przepływ medium.

Co dla silnika oznacza uszkodzenie zaworów?

Kiedy zawory w silniku ulegają uszkodzeniu, skutki dla jednostki napędowej mogą być poważne. W zależności od rodzaju i stopnia uszkodzenia, objawy mogą obejmować nieregularną pracę silnika, spadek mocy, nadmierne zużycie paliwa czy też niecharakterystyczne dźwięki pochodzące z wnętrza silnika. Uszkodzone zawory mogą prowadzić do niewłaściwego spalania mieszanki paliwowej, co z kolei zwiększa ryzyko przegrzewania się silnika i uszkodzenia innych jego komponentów. W skrajnych przypadkach poważnie uszkodzone zawory mogą nawet doprowadzić do uszkodzenia tłoka lub cylindra, co w efekcie może wymagać kosztownej naprawy lub wymiany całego silnika.

Objawy problemów z zaworami silnikowymi

Problemy z zaworami w silniku mogą objawiać się na różne sposoby, ale istnieją pewne charakterystyczne sygnały, na które kierowca powinien zwrócić uwagę. Przede wszystkim, nieregularna praca silnika, w tym nierówna prędkość obrotowa na biegu jałowym, może świadczyć o nieszczelności lub uszkodzeniu zaworu. Wyraźne stukanie lub klekotanie pod maską często wskazuje na problem z zaworami, których ruch jest zaburzony.Zwiększone zużycie paliwa i spadek mocy to kolejne symptomy wskazujące na potencjalne kłopoty. Ponadto, jeśli z rury wydechowej wydobywa się niebieski dym, może to świadczyć o tym, że uszkodzone zawory ssące pozwalają na przedostawanie się oleju silnikowego do komory spalania. Wszystkie te objawy powinny skłonić kierowcę do natychmiastowej wizyty w serwisie samochodowym, by uniknąć poważniejszych uszkodzeń silnika. Czytaj również: uszkodzone popychacze zaworów.

Najczęstsze problemy z zaworami silnika

Zawory silnika, choć wykonane z trwałych materiałów, nie są wolne od problemów. Poniżej w skrócie opisuje, z jakimi sytuacjami najczęściej możemy się spotkać, mówiąc o ich degradacji.

Podparte zawory

Kiedy mówimy o podpartych zaworach, mamy na myśli sytuację, w której osady i zanieczyszczenia gromadzące się w czasie eksploatacji silnika blokują prawidłowe zamykanie zaworu. Osady te mogą pochodzić zarówno z paliwa, jak i oleju silnikowego lub powstać w wyniku procesu spalania. Skutkiem takiego zjawiska jest nieszczelność komory spalania, co prowadzi do nieefektywnego spalania paliwa, straty mocy oraz potencjalnego przegrzewania się silnika.

Zawieszone zawory

W pewnych okolicznościach zawory mogą utknąć w jednej, niezmiennej pozycji. Zazwyczaj przyczyną są osady lub korozja, które zakłócają swobodny ruch zaworu w jego prowadnicy. Taka awaria często powoduje, że silnik nie chce się uruchomić, a jeśli już pracuje, to robi to nieregularnie, zauważalnie tracąc na wydajności.

Wypalone zawory

Silniki, zwłaszcza te pracujące w ekstremalnych warunkach, są narażone na bardzo wysokie temperatury. Jeśli zawory są długo narażone na takie warunki, mogą ulec "wypaleniu". Metal zaworu staje się kruchy, co prowadzi do jego uszkodzenia, tworząc nieszczelności. Skutkiem jest osłabiona kompresja w cylindrze oraz niestabilna praca silnika.

Czytaj również: jak zwiększyć kompresję w silniku?

Urwane zawory

Jest to jedno z najgroźniejszych uszkodzeń zaworów. Jeśli zawór pęknie lub urwie się podczas pracy silnika, może doprowadzić do poważnych uszkodzeń wewnętrznych, takich jak uszkodzenie tłoka, cylindra lub nawet korbowodu. Przyczyną mogą być wady materiałowe, niewłaściwa praca innych elementów rozrządu lub ekstremalne warunki eksploatacji.

Stukające zawory

Kiedy kierowca słyszy charakterystyczne stukanie z wnętrza silnika, często ma to związek z zaworami. Dźwięk ten pojawia się, gdy występuje nieprawidłowy luz zaworowy lub gdy mechanizm napędowy zaworu jest zużyty. Może to być oznaką potrzeby regulacji zaworów lub wymiany pewnych komponentów układu rozrządu.

Jak uniknąć problemów z zaworami?

Aby zapobiec problemom z zaworami, kluczem jest regularna konserwacja i dbałość o czystość elementów silnika. Zanieczyszczenia i osady mogą blokować prawidłowe działanie zaworów, prowadząc do ich przedwczesnego zużycia lub uszkodzenia. Regularne czyszczenie zaworów oraz innych kluczowych komponentów silnika jest więc niezbędne dla ich prawidłowej pracy. W tym miejscu zarekomenduję płukankę silnika TEC 2000 Engine Flush – wykorzystanie tego preparatu to najprostszy sposób, by pozbyć się zabrudzeń w postaci nagaru i sadzy z zaworów oraz całego układu napędowego. Wykorzystywanie odpowiedniej jakości paliwa oraz olejów silnikowych, które nie prowadzą do nadmiernego osadzania się zanieczyszczeń, to kolejny ważny krok w kierunku zachowania sprawności zaworów. Ponadto regularne sprawdzanie i ewentualna regulacja luzów zaworowych oraz wymiana zużytych części układu rozrządu pomogą w wykryciu potencjalnych problemów na wczesnym etapie.