Co może oznaczać wyciek wody z rury wydechowej?
Każdy kierowca zdaje sobie sprawę, że prawidłowo działający układ wydechowy to podstawa bezpieczeństwa i efektywnego funkcjonowania pojazdu. Jednak…
We współczesnych samochodach znajduje się wiele rodzajów czujników, do których zaliczyć można m.in. sondę lambda, o której istnieniu nie każdy kierowca ma świadomość. Ta z pozoru niewielka część, ma duży wpływ na prawidłową i wydajną pracę pojazdu. Ewentualne awarie związane z sondą dają się we znaki i głównie objawiają się bardzo dużym wzrostem spalania. W dalszej części wpisu przybliżymy najważniejsze kwestie dotyczące tego czujnika, czyli tego, czym jest i do czego służy sonda lambda, a także jak rozpoznać ewentualne usterki z nią związane. Zapraszamy.
- Co to jest sonda lambda i jak działa?
- Optymalny skład mieszanki paliwowo-powietrznej, czyli jaki?
- Jaki wpływ na pracę silnika ma sprawna sonda lambda i po czym poznać ewentualne usterki czujnika?
- Dlaczego sonda lambda narażona jest na uszkodzenie?
- Do czego może prowadzić nieprawidłowe działanie sondy i lekceważenie wymiany czujnika?
Co to jest sonda lambda i jak działa?
Sonda lambda to czujnik mierzący zawartość tlenu w spalinach. Umieszczany jest w układzie wydechowym silnika spalinowego (przed katalizatorem), gdzie dokonuje pomiaru, na podstawie którego komputer sterujący jest w stanie dobrać idealne proporcje mieszanki paliwowo-powietrznej.
Sama zasada działania sondy lambda jest dosyć prosta: pokryta jest ona dwutlenkiem cyrkonu, czyli materiału, który w wyniku oddziaływania wysokich temperatur (przekraczających 300°C) zaczyna przepuszczać znajdujące się w spalinach jony tlenu, które wywołują napięcie na elektrodach.
Druga sonda lambda – do czego służy?
Nowoczesne pojazdy z reguły wyposażone są w dwie sondy lambda – jedną “klasyczną” montowaną przed a drugą za katalizatorem. Drugi czujnik wykorzystywany jest do kontroli pracy katalizatora oraz informacji do komputera, dzięki którym jest w stanie ustalić i zapisać konkretne dane, które służą mu jako punkt odniesienia do wykonywania kolejnych czynności.
Optymalny skład mieszanki paliwowo-powietrznej, czyli jaki?
Jak zostało wspomniane we wstępie: sonda lambda daje sygnał komputerowi, w jakich proporcjach musi on przygotować mieszankę, by zapewnić wydajną pracę silnika. W tym miejscu doprecyzujmy, jaki jest optymalny skład paliwa i powietrza.
Do samej komory bowiem powinna trafiać tzw. mieszanka stechiometryczna, której proporcja prezentuje się następująco: 1:14,7, co w praktyce oznacza dozowanie 14,7 kg paliwa na każdy 1 kilogram spalanego paliwa.
Zobacz też: Do czego służy przepływomierz powietrza i co zrobić, by uniknąć jego awarii?
Jaki wpływ na pracę silnika ma sprawna sonda lambda i po czym poznać ewentualne usterki czujnika?
Wiedząc już, do czego służy czujnik, a także znając prawidłową proporcję paliwa i powietrza trafiających do komory silnika, można przejść do sedna. Warto być świadomym, że sprawnie działająca sonda lambda zapewnia optymalne spalanie paliwa, co z kolei ma pozytywne przełożenie na prawidłową pracę jednostki napędowej, a także redukcję emisji szkodliwych spalin.
W momencie, gdy sonda lambda będzie działać nieprawidłowo i tym samym – komputer sterujący pracą silnika poda niewłaściwą proporcję: zbyt bogatą (za dużo paliwa, zbyt mało powietrza) bądź zbyt ubogą (za mało powietrza, zbyt dużo paliwa), odczuwalny będzie przede wszystkim wzrost spalania – dochodzący niekiedy do nawet 50%. Co więcej, do objawów awarii zaliczyć można nierówną pracę jednostki napędowej, a także zaświecenie się kontrolki check engine, chociaż w jej przypadku należy zachować pewien dystans (jest to bardzo ogólny sygnał i może oznaczać tak naprawdę całą masę innych problemów, bądź mieć jedynie charakter ostrzegawczy). Uszkodzenie sondy lambda objawia się również:
- ubytkiem mocy,
- problemami z osiągnięciem wyższych prędkości,
- problemami z uzyskaniem wysokich obrotów,
- gaśnięciem silnika na niskich obrotach w czasie jazdy,
- wzrostem temperatury w układzie wydechowym.
Dlaczego sonda lambda narażona jest na uszkodzenie?
Z racji na to, gdzie znajduje się sonda lambda, narażona jest ona na wiele natężeń: mechanicznych, chemicznych i termicznych. Część czujnika bowiem zamontowana jest bezpośrednio w układzie wydechowym, z kolei pozostały fragment na zewnątrz, stąd też z jednej strony narażony jest z jednej strony na działanie ekstremalnie wysokich temperatur (przekraczających nawet 800°C), a z drugiej na kontakt z wodą oraz przedostawaniem się kurzu, oraz innych zabrudzeń z zewnątrz.
Ważne!
Sonda lambda działa z reguły bezawaryjnie przez 50-100 tysięcy kilometrów, choć warto zaznaczyć, że jej żywotność wydłuża dobra kondycja silnika, a także tankowanie wysokiej jakości paliw.
Co więcej, awarie sondy lambda mogą mieć również charakter mechaniczny np. w postaci korozji styków czy też poluzowania się uszczelek. Oprócz wyżej wymienionych czynników awarie spowodowane są takimi problemami jak m.in.:
- zwarcie (wewnątrz sondy),
- zwarcie zewnętrzne,
- zanieczyszczenie czujnika (białym, czerwonym, czarnym, zielonym, lub ciemnobrązowym nalotem),
- przegrzanie sondy,
- brak masy,
- zły montaż czujnika.
Zobacz też: Objawy nieszczelnego układu dolotowego powietrza
Do czego może prowadzić nieprawidłowe działanie sondy i lekceważenie wymiany czujnika?
Jazda z uszkodzoną sondą lambda nie prowadzi do niczego dobrego. Można powiedzieć, że eksploatacja pojazdu z awarią tego czujnika jest po prostu kosztowna. Z jednej strony musimy wziąć aspekt ekonomiczny (duży wzrost spalania będzie odczuwalny dla portfela), z drugiej zaś strony zepsuta sonda prowadzi do degradacji katalizatora.
Ważne!
Dłuższe bagatelizowanie wymiany czujnika może przyczyniać się również do przegrzewania jednostki napędowej oraz awarii poszczególnych elementów układu napędowego.
Jak wymienić uszkodzoną sondę? Bez odpowiedniego sprzętu często jest to wręcz niemożliwe ze względu na to, że czujnik znajduje się w trudnodostępnym miejscu. Stąd też do wyciągnięcia tego elementu niezbędne okazuje się użycie kątowych nakładek na klucze.
Patryk Gałązka
Elektromechanik z wykształcenia i pasji z siedmioletnim doświadczeniem w zawodzie. Na co dzień prowadzę działalność związaną z elektroniką samochodową, a w wolnym czasie pogłębiam wiedzę z tych obszarów, czego najlepszym dowodem są liczne certyfikaty.
