Dlaczego stosuje się zawór EGR i czym grożą jego ewentualne awarie?

Zawór EGR to urządzenie, dzięki któremu pojazd emituje mniej szkodliwych substancji w spalinach. Jego prawidłowe działanie niesie więc sporo dobrego w kwestii ekologii – niestety, jest to element układu recyrkulacji spalin, który nierzadko ulega awariom, co może niekiedy wiązać się z pokaźnymi wydatkami. W dzisiejszym artykule omówimy sobie rolę zaworu EGR, a także, po czym poznać, że dzieje się z nim coś niepożądanego. Podpowiemy również, co zrobić, aby zmniejszyć ryzyko uszkodzenia zaworu i cieszyć się wydajną jazdą na dłużej.

Czym jest zawór EGR i jak działa?

Skrót EGR oznacza układ recyrkulacji spalin (ang. Exhaust Gas Recirculation). Dlatego też łatwo można domyślić się, do czego służy zawór – jego zadaniem jest redukcja emisji szkodliwych substancji w spalinach silnikowych jak np. tlenek azotu. W skrócie można powiedzieć, że prowadzi on część spalin ponownie do układu dolotowego po to, by je „dopalić” i tym samym je oczyścić. Dzieje się to za sprawą obniżenia temperatury w komorze spalania oraz masowej ilości tlenu, który dostarczany jest do tej komory (ma to na celu spowolnienie procesu spalania). Sam zawór EGR reguluje ilość spalin w określonych warunkach – w momencie, gdy lekko wciskamy pedał gazu bądź przyspieszamy, pozostaje on zamknięty – otwiera się on z kolei w czasie niewielkiego nacisku na silnik.

Na samym początku warto podkreślić, że tak, zawór EGR występuje także w silnikach benzynowych. Jego główną rolą w obu przypadkach jest redukcja emisji szkodliwych tlenków azotu poprzez ponowne wprowadzenie spalin do komory spalania.

Dlatego czyszczenie układu dolotowego jest niezwykle istotne, ponieważ zanieczyszczenia, takie jak osady węglowe i kurz, mogą ograniczać przepływ powietrza do silnika, co wpływa na jego wydajność. Regularne czyszczenie układu dolotowego poprawia pracę silnika, zwiększa efektywność spalania paliwa i zapobiega poważniejszym awariom mechanicznym.

Czy stosowanie zaworu układu recyrkulacji spalin niesie ze sobą negatywne skutki?

W środowisku motoryzacyjnym przyjęło się, że stosowanie zaworu EGR obniża moc silnika. Ale jak to wygląda w praktyce? Warto pamiętać, że silnik pracuje na najwyższych obrotach wtedy, gdy wciskamy pedał gazu w podłogę – w tej sytuacji zawór pozostaje zamknięty, o czym pisaliśmy w poprzednim akapicie. A więc nie ma mowy o tym, by obniżał moc maksymalną. Inaczej sprawa wygląda przy częściowym obciążeniu – tutaj jednak możemy mówić o negatywnym odczuciu związanym ze spóźnioną reakcją silnika na dodanie gazu. Co ważne jednak: o ile w czasie jazdy nie oddziałuje na moc maksymalną jednostki, tak w dłuższej perspektywie sytuacja ulega zmianie. Dlaczego? Działanie zaworu EGR sprawia, że z czasem dochodzi do zanieczyszczenia kolektora dolotu (tworzy i gromadzi się w nim nagar), co z kolei prowadzi do zmniejszenia przekroju kanalików dolotowych. W efekcie czego do cylindrów trafia mniejsza ilość powietrza przy największym obciążeniu silnika, przez co osiągi silnika ulegają pogorszeniu. Można więc powiedzieć, że dopóki zawór EGR jest sprawny, silnik nie traci swojej mocy.

Skąd się biorą awarie zaworu EGR?

Niestety, zawór układu recyrkulacji spalin jest urządzeniem awaryjnym. Najczęściej występującą usterką jest jego zablokowanie w pozycji otwartej. Taki stan rzeczy sprawia, że do cylindrów bez przerwy cofają się spaliny, a nie jak w przypadku prawidłowego działania zaworu – okresowo. Co sprawia, że zawór EGR ulega awariom? Za taki stan rzeczy odpowiadają tworzące się i gromadzące w układzie zanieczyszczenia, chociaż w przypadku nowszych konstrukcji dojść może również do uszkodzenia układów sterujących. Wracając jednak do osadów, warto wiedzieć, że w zaworze odkłada się m.in. nagar, który w wyniku działań wysokich temperatur zaczyna twardnieć, tworząc tym samym swego rodzaju mocną skorupę, która prowadzi do zabrudzenia i zablokowania EGR.

Objawy nieszczelnego układu dolotowego powietrza to przede wszystkim spadek mocy silnika, nierówna praca na biegu jałowym oraz zwiększone zużycie paliwa. 

Niesprawny i uszkodzony zawór EGR – czym się objawia?

Po czym poznać, że zawór EGR w naszym pojeździe nie jest w najlepszej kondycji? Z racji tego, że nieprawidłowości w jego pracy wiążą się ze sporym zanieczyszczeniem – a tym samym problemami z prawidłowym przepływem spalin do dolotu, na desce rozdzielczej powinna zapalić się kontrolka check engine. To jednak nie wszystko. Niesprawny zawór EGR powoduje:

• wysokie spadki mocy,
• dławienie silnika (silnik przerywa podczas jazdy),
• to, że silnik dymi podczas jazdy,
• problemy z rozruchem,
• wejście silnika w tryb awaryjny.

Co może przyspieszyć niesprawność zaworu EGR i co zrobić, gdy ulegnie on dużemu zanieczyszczeniu?

Gromadzące się zanieczyszczenia to nie wszystko, co może doprowadzić do uszkodzenia zaworu układu recyrkulacji spalin. Awarie przyspieszyć może stosowanie złego oleju silnikowego, a także lejące wtryski i nieszczelności w układzie dolotowym, dlatego też warto zadbać, aby dolot pozostawał w nienagannym staniu – pomóc w tym może np. TEC 2000 Induction Cleaner, który precyzyjnie usuwa zanieczyszczenia z dolotu oraz bezpośredniego wtrysku paliwa, a także zaworu EGR.

Chcąc uchronić zawór przed nagarem i sadzą, warto wypróbować również preparat do czyszczenia wtrysków TEC 2000 Diesel Injector Cleaner, dzięki któremu możliwe jest dokładne wyczyszczenie końcówek oraz dysz wtryskiwaczy (środek ten przeznaczony jest dla silników wysokoprężnych). Innowacyjna formula pozwala pozbyć się zabrudzeń ze słabej jakości paliw oraz zabrudzeń gromadzących się w dyszach wtrysków, minimalizując tym samym ryzyko uszkodzenia ich oraz zaworu EGR.

Zawory EGR ze względu na skomplikowaną budowę, a także trudne warunki pracy, są niezwykle kosztowne wymianie – kwoty zamykają się nawet w kilku tysiącach złotych. Niestety, dość często awarie są dostrzegane późno, co niestety często oznacza konieczność kupna nowego zaworu. Dlatego też dobrą praktyką jest regularne czyszczenie EGR, co powinno wydłużyć żywotność podzespołu i przyczynić się do bezawaryjnej pracy na dłużej. Taki serwis warto przeprowadzić co około 60-80 tysięcy kilometrów.